|
учун ҳеч қандай гуноҳ йўқдир. Энди Арафотдан тушганингиздан кейин Машҳарул Ҳаромда Аллоҳни зикр қилинг! У Зот сизларни — гарчи илгари адашганлардан бўлган эсангиз-да — ҳақ йўлга ҳидоят қилгани янглиғ сизлар ҳам У Зотни эсланг — зикр қилинг!» 199. Сўнгра одамлар тушган томондан тушинглар ва Аллоҳдан (гуноҳларингизни) мағфират қилишини сўранглар! Албатта Аллоҳ мағфират қилгувчи, раҳмлидир“. [2:197-199]
Аллоҳ Таоло бу оятларда қуйидагиларни баён қилади:
1- (الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ Ҳаж (мавсуми) маълум ойлардир). Бу ҳажнинг сабабидир. Ҳаж ойларидан яъни, шаввол, зулқаъда ойлари ва зулҳижжа ойининг тўққиз куну бир тунидан бошқа пайтларда ҳаж қилиш дуруст эмас. (Абдуллоҳ ибн Умар, саҳобалар ва тобеинларнинг ҳаммалари, у шаввол, зулқаъда ойлари ҳамда зулҳижжа ойининг ўн куни, деганлар. Бу гап ҳар икки шайхнинг шартига кўра ҳам саҳиҳдир. «Мустадрак»да ҳам худди шундай дейилган). Зулҳижжа ойининг ўн кунига ўнинчи куннинг кундузи кирмайди. Рожиҳ гап шудир. Аллоҳнинг изни ила буни баён қилиб ўтамиз.
Хўш, нима учун ҳаж ойларидан бошқа пайтда ҳаж қилиб бўлмайди, дедик. Чунки,
الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ
(ҳаж (мавсуми) маълум ойлардир). Яъни, ҳажнинг вақти муайян, белгилаб қўйилган ойлардир. Наҳв олимлари шундай деганлар. Йил ойлари ичидан шу ойларнинг ҳаж учун хосланиши уларнинг ҳаж учун сабаб бўлганликларини кўрсатади. (Бу ерда сабаб сўзи истилоҳий маънода қўлланяпти). Бу худди намоз учун намоз вақтлари сабаб бўлишига, рўза учун рамазон ойи сабаб бўлишига ўхшайди.
Ибн Аббос айтади: «Фақат ҳаж ойларидагина ҳажга эҳром боғлаш суннатдандир».86 Саҳобанинг суннатдандир, деган гапи бу ҳукм Пайғамбар с.а.в. тарафидандир, деган маънода бўлса керак. Айниқса, бу гап Қуръон таржимони бўлмиш Ибн Аббос тилидан чиққан бўлса.
Хўш, биз нима учун зулҳижжа ойининг ўнинчи кундузини ҳаж ойларига киритмадик? Чунки зулҳижжа ойининг тўққизинчи куни арафа кунидир. Пайғамбар с.а.в. айтадилар:
«اَلْحَجُّ عَرَفَةُ مَنْ جَاءَ قَبْلَ صَلَاةِ الْفَجْرِ مِنْ لَيْلَةِ جَمْعٍ فَقَدْ تَمَّ حَجَّهُ»
153-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208